Η φθορίωση του νερού και οι πιθανές επιπτώσεις στην ανάπτυξη των παιδιών

Η προσθήκη φθορίου στο πόσιμο νερό είναι μια ευρέως χρησιμοποιούμενη πρακτική που στοχεύει στην προστασία της στοματικής υγείας. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί οι ανησυχίες σχετικά με τις πιθανές επιπτώσεις της φθορίωσης στην ανάπτυξη του εγκεφάλου των παιδιών.

Μια νέα μετα-ανάλυση 74 μελετών που δημοσιεύθηκε στο JAMA Pediatrics εξέτασε τη σχέση μεταξύ της έκθεσης στο φθόριο και των επιπέδων νοημοσύνης των παιδιών. Τα αποτελέσματα της μελέτης υποδηλώνουν μια αντίστροφη συσχέτιση μεταξύ της έκθεσης στο φθόριο και των δεικτών IQ, με τα παιδιά που εκτίθενται σε υψηλότερα επίπεδα φθορίου να παρουσιάζουν ελαφρώς χαμηλότερες νοητικές επιδόσεις.

Οι επιπτώσεις φαίνεται να είναι πιο έντονες όταν η έκθεση στο φθόριο ανιχνεύεται από το πόσιμο νερό, αλλά παρατηρούνται επίσης σε περιπτώσεις όπου το φθόριο ανιχνεύεται στα ούρα.

Τι δείχνουν τα στοιχεία από τις 74 μελέτες;

Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από 20.932 παιδιά που συμμετείχαν σε 74 μελέτες διαφορετικών χωρών, μεταξύ των οποίων η Κίνα, ο Καναδάς, η Ινδία, το Ιράν, το Μεξικό και η Ισπανία.

Βασικά ευρήματα της έρευνας:

• Στις 64 από τις 74 μελέτες καταγράφηκε μείωση του IQ στα παιδιά που εκτίθενται σε υψηλότερα επίπεδα φθορίου.
• Οι μετρήσεις φθορίου στο πόσιμο νερό έδειξαν αντίστροφη συσχέτιση με το IQ, ειδικά όταν τα επίπεδα ξεπερνούσαν τα 2 mg/L.
• Οι αναλύσεις που έγιναν σε δείγματα ούρων επιβεβαίωσαν επίσης μια αρνητική σχέση μεταξύ της συγκέντρωσης φθορίου και του IQ των παιδιών.

Υπάρχει όριο ασφαλούς έκθεσης στο φθόριο;

Οι παγκόσμιοι οργανισμοί υγείας, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) και ο Οργανισμός Προστασίας του Περιβάλλοντος των ΗΠΑ (EPA), έχουν θέσει συγκεκριμένα όρια ασφαλείας για τη φθορίωση του νερού:

• WHO: Μέγιστη επιτρεπόμενη συγκέντρωση 1.5 mg/L.
• EPA: Επιτρεπτό όριο 4.0 mg/L, με σύσταση για μείωση κάτω από 2.0 mg/L σε ορισμένες περιοχές.

Στη μελέτη, όταν η συγκέντρωση του φθορίου στο νερό ήταν κάτω από 1.5 mg/L, δεν υπήρχε σημαντική μείωση του IQ. Ωστόσο, όταν τα επίπεδα ήταν πάνω από 2 mg/L, παρατηρήθηκε σταδιακή μείωση των δεικτών νοημοσύνης.

Πώς μπορεί να επηρεάζει το φθόριο την ανάπτυξη του εγκεφάλου;

Η ακριβής βιολογική δράση του φθορίου στον εγκέφαλο δεν έχει πλήρως κατανοηθεί, αλλά οι ερευνητές έχουν προτείνει διάφορους μηχανισμούς:

Επίδραση στον θυρεοειδή αδένα
Το φθόριο μπορεί να παρεμβαίνει στη λειτουργία του θυρεοειδούς, επηρεάζοντας την παραγωγή ορμονών που είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη του εγκεφάλου.

Συσχέτιση με το οξειδωτικό στρες
Υψηλά επίπεδα φθορίου έχουν συσχετιστεί με αυξημένο οξειδωτικό στρες στον εγκέφαλο, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε κυτταρικές βλάβες.

Επίδραση στη νευροδιαβίβαση
Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι το φθόριο μπορεί να επηρεάζει τη δραστηριότητα βασικών νευροδιαβιβαστών, όπως η γλουταμάτη και η GABA, που είναι κρίσιμοι για την εγκεφαλική λειτουργία.

Τι Πρέπει να Κάνουν οι Γονείς;

Η μελέτη αυτή δεν προτείνει την πλήρη αποφυγή του φθορίου, καθώς είναι απαραίτητο για την προστασία της στοματικής υγείας. Ωστόσο, οι ειδικοί προτείνουν μέτρα για τον περιορισμό της υπερβολικής έκθεσης:

✔️ Έλεγχος των επιπέδων φθορίου στο πόσιμο νερό: Σε περιοχές με υψηλές συγκεντρώσεις, η χρήση φιλτραρισμένου νερού μπορεί να είναι μια καλή λύση.
✔️ Προσοχή στη χρήση οδοντόκρεμας με φθόριο: Τα παιδιά κάτω των 6 ετών πρέπει να χρησιμοποιούν μικρή ποσότητα και να αποφεύγουν την κατάποση.
✔️ Διατροφή πλούσια σε αντιοξειδωτικά: Η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε βιταμίνες C και E μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του οξειδωτικού στρες που σχετίζεται με το φθόριο.

Η νέα μετα-ανάλυση δείχνει ότι η έκθεση σε υψηλά επίπεδα φθορίου μπορεί να έχει αρνητική επίδραση στην ανάπτυξη του εγκεφάλου των παιδιών, επηρεάζοντας τις νοητικές τους ικανότητες.

✔ Η ασφαλής κατανάλωση φθορίου είναι σημαντική, αλλά η υπερβολική έκθεση μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες.
✔ Οι γονείς θα πρέπει να ελέγχουν τα επίπεδα φθορίου στο πόσιμο νερό και να λαμβάνουν μέτρα προφύλαξης.
✔ Η ισορροπημένη χρήση φθορίου μπορεί να προσφέρει τα οφέλη της προστασίας των δοντιών χωρίς αρνητικές επιπτώσεις στη νοητική ανάπτυξη.

Πηγή: JAMA Pediatrics